بیمارستان‌های دولتی دیگر رایگان نیستند

افزایش تعرفه پزشکی، بالا رفتن آمار نارضایتی از برخی پزشکان و مساله هیات امنایی شدن بیمارستان‌های دانشگاهی ازجمله محورهایی است که دکتر ایرج فاضل، رئیس جامعه جراحان ایران درباره آن با فرهیختگان گفت‌وگو کرده است.

او که عنوان وزیر بهداشت را نیز در کارنامه کاری خود دارد، معتقد است کسی نمی‌تواند تعیین کند که پزشک چه مبلغی بابت ویزیت و درمان بیمار دریافت کند. او اگرچه دید مثبتی با هیات امنایی شدن بیمارستان‌ها دارد اما منتقدانه به روند هیات امنایی شدن بیمارستان در ایران می‌نگرد و بر این باور است که احتمال سوءاستفاده در این طرح بسیار است. او همچنین نگاه از بالا به پایین دکتر به بیمار را آفت موضوعی می‌داند که درنهایت به افزایش نارضایتی بیمار از پزشکان در سال گذشته منجر شده است.

وضعیت اخیر تعیین تعرفه‌های پزشکی را چطور می‌بینید؟

به نظر من تعرفه درمان باید بین بیمه و پزشک تعیین شود و کسی نمی‌تواند تعیین کند که پزشک چه مبلغی بابت ویزیت و درمان بیمار دریافت کند.
یعنی باید مشخص شود چه بخشی از هزینه‌ها را بیمه برعهده می‌گیرد. در حال حاضر این پزشکان هستند که بخشی از هزینه درمان بیماران را به عهده گرفته‌اند.

به باور من تعیین تعرفه بازی جدیدی است که پیش از این مرسوم نبوده است. از صدها سال پیش طبابت وجود داشته اما مساله بیمه و تعیین نرخ بین پزشک و بیمار پدیده تازه‌ای است و اگر کسی توان پرداخت نداشت مجبور به پرداخت نبود. در دوران گذشته نرخ ویزیت بستگی به میل و استطاعت بیمار داشت. اما به نظر من تعرفه‌هایی که اخیرا تعیین شده، بیهوده است و همخوانی ندارد. با توجه به هزینه متفاوت پزشکان در مناطق مختلف نمی‌توان نرخ مشخصی را برای درمان و هزینه ویزیت آنها مشخص کرد.

برای شخص من توهین‌آمیز است که بگویم این مقدار پول را بابت معاینه بپردازید. تعیین تعرفه رابطه بیمار و پزشک را خدشه‌دار می‌کند و از طرفی پزشک عمومی باید مخارج هنگفت برق، آب و... را بپردازد و طبیعی است که با این نرخ ویزیت پزشک مجبور به قانون‌شکنی می‌شود و قانون‌شکنی حاصل بی‌عدالتی است.

چگونه می‌شود فهمید که یک تعرفه درست است یا غلط؟

ما از فقیرترین کشورهای منطقه مثل عراق، سوریه و هند معدل گرفتیم و بر این اساس مشخص شد پایین‌ترین ویزیت پزشک عمومی در آن کشورها دست‌کم سه برابر بیشتر از بالاترین ویزیت ما است.
به این ترتیب با این تعرفه‌ها سوبسید پزشکی مردم را پزشکان می‌دهند، نه دولت.

تبعات هیات امنایی شدن بیمارستان‌های دولتی چگونه خواهد بود؟

هیات امنا یک اصل مترقی است. امروز بزرگ‌ترین دانشگاه‌ها هیات امنایی هستند اما ما دست و پای این اصول مترقی را می‌زنیم و به این ترتیب انتظاری که داریم برآورده نمی‌شود.
در حال حاضر نماینده شهردار، نمایندگان کمیسیون بهداشت مجلس، یک خیر و نماینده استاندار جزو ترکیب 9 نفره هیات امنا هستند در حالی که این افراد ممکن است دو بار در این جلسه‌ها حضور یابند و به دلیل مشغله، بدون شک نمی‌توانند حضور فعالی داشته باشند.

اولین اتفاقی که می‌افتد این است که داروخانه و آزمایشگاه بیمارستان را به افراد سودجو واگذار می‌کنند و به این ترتیب بیمارستان دانشگاهی دست به خودفروشی می‌زند. این یعنی خصوصی شدن بیمارستان‌های دولتی. بیمارستان دانشگاهی که آزمایشگاهش اجاره داده شود دیگر مرکز آموزشی به شمار نمی‌آید.

در یک سال گذشته میزان شکایت از پزشکان افزایش یافته، علت را چه می‌دانید؟

یکی از علت‌های مهم رفتار پرشکان است. برخورد با تکبر و نگاه از بالا باعث ایجاد فاصله بین بیمار و پزشک می‌شود. به نظر من هر انسان یک موجود عظیم است و ما باید این احساس توام با احترام را به بیمار منتقل کنیم. از یک طرف این احساس به بیمار داده نمی‌شود و از سوی دیگر پول زیادی هم باید بپردازد.

جامعه پزشکی باید با احساس دلسوزانه، عاطفه و محبت درد را درمان کند و مسائل مالی را در مرحله بعد قرار دهد.البته این وضعیت در کل مملکت وجود دارد و هرکس در هر کاری که مشغول است فکر می‌کند سلطان است و این یک فاجعه ملی است و پزشکان هم جزوی از این جامعه هستند.

لازم می‌دانم این نکته را هم مورد تاکید قرار دهم که به پزشکان جامعه باید به دیده احترام و توجه نگریست چرا که هم نوع شغل و هم نوع خدمتگزاری آنها جزو مشاغل حساس به‌شمار می‌آید و در این راه باید به مردم نیز آموزش‌هایی داد چنانچه می‌بینیم گاهی مردم مدام از دکتری به دکتر دیگر می‌روند و نمی‌توانند به دانش پزشکی افراد اعتماد کنند. این رویه نیز باید از سوی مردم تصحیح شود و نگاه احترام به شغل پزشک در دستور کار قرار گیرد.

وضعیت سطح علمی جراحی در ایران را در چه سطحی می‌دانید و چرا همگان به استفاده از امکان جراحی تخصصی دسترسی ندارند؟

جراحی در کشور پیشرفت خوبی داشته و انواع عمل جراحی در ایران انجام می‌شود. تمام جراحی‌های پیشرفته دنیا در ایران قابل اجرا و انجام است اما در اختیار داشتن این خدمات برای همگان بستگی به سیستم‌های حمایتی دارد.برای نمونه دستگاه «ام‌آرآی» چند میلیون تومان قیمت دارد و با هر بار استفاده، مریض مجبور به پرداخت هزینه زیادی می‌شود.

نمی‌توان از این هزینه‌ها در بیمارستان صرف‌نظر کرد اما اگر بیمار توان پرداخت ندارد، بیمه باید از او حمایت کند اما وضعیت کنونی بیمه مردم را سرگردان و ناراضی کرده است و بهبود وضعیت بیمه عزمی قوی می‌خواهد وگرنه چرا باید یک بیمار برای نداشتن هزینه جراحی دغدغه داشته باشد.

در حال حاضر بیمارستان‌های دولتی به دلیل نداشتن تجهیزات و حمایت مالی رو به ورشکسته شدن هستند و در واقع بیمارستان دولتی به آن معنا که در دو دهه قبل وجود داشت (رایگان) دیگر وجود ندارد. قرار بر این بود که در انتهای برنامه چهارم مردم 30 درصد از هزینه‌های درمان را برعهده داشته باشند ولی این مقدار از 60 درصد تجاوز کرده و گفته می‌شود اگر کسی از اعضای خانواده در قشر متوسط جامعه نیاز به جراحی پیدا کند و نتواند در بخش دولتی بستری شود کل خانواده زیر خط فقر خواهند رفت.

چرا بسیاری از پزشکان این روزها آزمایش گرانقیمت ام‌آرآی را تجویز می‌کنند؟

بخشی به این موضوع بر می‌گردد که برخی پزشکان در مراکز ام‌آرآی و سی‌تی‌اسکن ذی‌نفعند و مدام چنین آزمایش‌هایی را برای بیماران تجویز می‌کنند.

خواسته مهم جامعه جراحان از دولت چیست؟

جامعه جراحان، جامعه بزرگی است که برای برگزاری همایش‌های علمی و بین‌المللی خود هنوز فضای مناسبی در اختیار ندارد. جامعه جراحان اعلام آمادگی می‌کند که در صورت مساعدت همکاری شهرداری تهران آمادگی ساخت مرکز بین‌المللی را در اختیار دارد