حجاب شرعی، آسان تر از آن حجابی است که ما به آن عادت کرده ایم

سایت تفریحی خلیج فارس آنلاین : «دنیا و دین، علم و فقه، انسان و روحانی دینی، ویژگی‌های جامعی است که به وی امکان می‌دهد تا بدون هیچ مشکلی از زن و با عمق و درایت از اسلام به سخن بگوید؛ عمق و درایتی که به چالش با خرافات و عاداتی می‌رود که مسلمانان به آن دلبسته‌اند ولی هیچ ربطی به اسلام ندارد» این بخشی از سخنان امام موسی صدر در یک گفت‌و‌گوی مطبوعاتی است که در سال ۱۹۶۹ در بیروت انجام شده است.

به گزارش شفاف، خلاصه‌ای ازاین گفتگوکه توسط بنیاد امام موسی صدر ترجمه شده و برای اولین باردر روزگار منتشر شده است، به شرح زیر است:

-آیا اسلام به زن حرمت نهاده و مسلمانان به او اهانت کرده‌اند؟

اذعان می‌کنم و از درون خود رنج می‌برم که وضع زن در آغاز اسلام بسیار بهتر از وضع کنونی‌اش بود.

-احساس رنج سودی ندارد. ما در دورانی هستیم که زن خیز برداشته و حرکت کرده است ولی همچنان زن مسلمان جرات جست و خیز روی زمین و حتی خانه خود را ندارد.

راه حل بازگشت به اصول و به اسلام صحیح است زیرا هیچ دینی به اندازه اسلام و هیچ جامعه‌ای همانند جامعه اسلامی به زن حرمت ننهاده است. منظورم از اسلام، اسلام حقیقی است که در متون اسلامی آمده است و امکان اجتهاد در آن وجود دارد، نه وضعی که مسلمانان در آن به سر می‌برند. دین ما هیچ‌گاه دین متحجری نبوده است.

-پس چرا ما در این وضع قرار داریم؟ چرا اگر زن مسلمان به گونه‌ای رفتار کند که گویی بی‌نیاز از قیومیت و داری عقلی استوار و اندیشه‌ای آزاد است بی‌اعتنا به قانون و دین به حساب می‌آید؟

اسلام هیچ کس را وصی زن قرار نداده است. جز پدرش که تا زمان سن رشد وصی اوست همانطور که وصی برادر اوست که مرد است و در این مساله فرقی میان آن دو نیست. پدر همچنین حق مشورتی در ازدواج اول دخترش دارد. با این حال فکر نمی‌کنم ما از ذهنیت قرن بیستمی فاصله گرفته باشیم.

-وصایت برادران و پسران حتی پسر عمو‌ها...؟

دین چنین چیزی را سفارش نکرده است.

-وصایت همسر؟

اگر به متون دینی باز گردیم و به زبان زمانه سخن بگوییم، باید بگوییم قرآن، ازدواج دو مسلمان را نهاد دموکراتیک کوچکی قرار داده است که هر کدام از آن دو در آن می‌توانند حدود اختیارات خود را بر مبنای توافق پیشین معین کنند اما برای آنکه دموکراسی به بن بست کشیده نشود لازم است اینجامعه دموکراتیک کوچک رئیسی داشته باشد.

-بالطبع این رئیس هم زوج است که ریاست او همیشگی و مادامالعمر است.

آیا جدا شما این ریاست را آرزو می‌کنید؟

-پناه بر خدا، من برای مردی که تن به حکم من دهد، احترامی قائل نیستم.

حتی زن اروپایی نیز اگر حقیقتا زن باشد خواهان حمایت و پشتیبانی مرد است. زن اروپایی و حتی آمریکایی اکنون در حال بدست آوردن بخشی از حقوق و ضمانت‌هایی است که اسلام ۱۴۰۰ سال پیش به زن داده است.

-استقلال مادی و اختیار طلاق و چیزهای دیگر، امتیازاتی است که اهمیت آن در ضمن ازدواج و به ویژه زمانی که ازدواج به شکست کشیده می‌شود، آشکار است. اما پیش از ازدواج و پس از آن در صورتی که ازدواج موفق باشد، زن مسلمان در بند زنجیر است. این واقعیتی است که نمی‌توان از آن گریخت. این شب تاریکی است که باید از آن بیرون آییم.

این شب تاریک گمراهی است و نه شب اسلام. زمانی زن می‌تواند از این تاریکی بیرون بیایید که بپذیرد انسان است و نقش زنانه گی‌اش را همه جا بازی نکند. به این ترتیب او مرد را قانع می‌کند که در خارج از خانه او را شریک خود در سازندگی جهان ببیند نه تابلویی هنری که نگریستن به آن، او را از سازندگی این جهان باز دارد و نه تابلوی فریبایی که لذت جستن از آن او را از پیش بردن کار جهان باز دارد.

-بنابراین تنها راه آزادی زن حذف عنصر زنانگی اوست؟

هرگز بلکه آن را منحصر به وقت خاص خود می‌کند و در اوقاتی دیگر صفات انسانی‌اش را بروز می‌دهد.

-اگر زن چنین چیزی را بپذیرد آیا مرد هم خواهد پذیرفت؟

اینکه زن به چنین چیزی در ارتباط با مردی که همسرش نیست گردن نهد اصلی است که قرآن کریم در سه مورد خلاصه کرده است. آشکار نساختن زینت، عدم تحریک گفتاری، عدم تحریک در راه رفتن و حرکت.

-آیا همسر شما محجبه است؟

حجاب اسلامی دارد. با این حال احساس نمی‌کنم در ادای وظایفش در جامعه و در برابر جامعه‌اش کوتاهی کند. خواهری دارم که در صور زندگی می‌کند و قوی‌ترین موسسات اجتماعی را در جنوب لبنان مدیریت می‌کند و محجبه است اما تکرار می‌کنم که حجاب شرعی آسان‌تر از آن حجابی است که ما به آن عادت کردیم.

 

-اما زنان رزمنده که جهاد آن‌ها را ناگزیر کرده است در حالی که سر و صورت و گاهی موارد زینتشان آشکار است از خانه خارج شوند باید متهم به کفر و خارج شدن از وقار اسلامی شوند؟ امینه دحبور که در فرودگاه زوریخ کار می‌کند شلواری می‌پوشد که جازبه‌های بدنش را آکار می‌کند آیا او با این کار از دین خارج شده است؟

من مطلبی که شما درباره امینه دحبور نوشتید باور داشته و هنوز باور دارم که عفت زن محدود به حفظ عفت فردی‌اش نمی‌شود. بنابراین سخت گیری و دقتی که امروز برای حفظ این عفت اعمال می‌شود نا‌بجاست. من ذلت زنان لهستانی را بعد از تصرف آلمان‌ها فراموش نمی‌کنم. من دوست دارم قدرت آن را بیابم که همه زنان ملت خود را آموزش نظامی دهم و بسیج کنم تا در کنار مردان از تکرای مصیبت جلوگیری کنند.

-هنوز این سخنان در حد شفاهی است. شما که از مسوولانید چه کرده‌اید که این سخنان تحقق یابد؟

اولا در سطح آگاهی بخشی هیچ دری را نکوبیده‌‌ رها نمی‌کنم. در زمینه حقوقی به زودی با کمیته‌ای متخصص در زمینه قانون احوال مدنی خاص همکاری خواهم کرد که می‌کوشد جایگاه اصلی زن را به او بازگرداند. کانون وکلا نیز برای تدوین قانونی مستند به متون فقهی در این زمینه فعالیت می‌کند.

-پس با موانعی که مسلمانانی سر راه‌تان قرار خواهند داد که به این وضع دل خوش کرده‌اند و عرصه برایشان خالی مانده چه می‌کنید؟

اسلام صحیح بزرگ‌ترین یاور ما در برابر برخی مسلمانان است و اوضاع سخت و حالت جهادی که امت ما در حال گذران آن است ما را به آسانی به تحقق اندیشه‌هامان یاری خواهد کرد.

-آیا به راستی شما معتقدید اگر اسلام صحیح با همه اصول و جزئیاتش اجرا شود پاسخ گوی نیازهای زمانه و اوضاع جهادی خواهد بود؟

هوشیاری اسلام در تحول و تکامل بیش از آن حدی است که شما گمان برده‌اید. در فقه اسلامی اصل خاصی داریم که می‌گوید «الصروات التی تبیح المحظورات»
 

من می‌دانم وظیفه دشوار و راه سختی پیش رو داریم اما چاره‌ای جز بازنگری در شخصیت زن مسلمان نداریم به هر حال هر رسالتی نیاز به قربانی دارد. اگر ضرورت مجبورم سازد از باب عمل به رسالت الهی که امانتی از سوی خدا در دست من است وارد چالش خواهم شد. من در آینده چاره‌ای جز با برخورد با اوهام مسلمانان نخواهم داشت زیرا من بار‌ها گفته‌ام هیچ دینی اندازه اسلام زن را تکریم نکرده است. برای مثال آیا می‌دانید که اسلام زن را مجبور به کار منزل نکرده است و زن داوطلبانه آن را انجام می‌دهد و هیچ کس نمی‌تواند زن را مجبور به کار منزل کند؟ مرد باید قدر این خدمت را بداند و به او احترام بگذارد. از اول اسلام این حکم شرع بوده است.

-آیا اسلام با حکومت کردن زن موافق است؟

زن را منع نکرده اما این کار را برای زنان خوش ندارد زیرا زن نقشی بلند‌تر از حکومت کردن دارد و آن زادن و پروردن است.